Koplopers zijn het eerst bij de finish

Het jaar 2020 stond bij Afier Accountants en Adviseurs in het teken van een ingrijpende verbouwing van het kantoor in het Drentse Tynaarlo. Voor fiscalist André Kool vormde dat een uitgelezen gelegenheid om deel te nemen aan het Koploperproject, dat begin vorig jaar in de regio van start ging.

Dit project richt zich primair op een duurzame versterking van de economie. Ondernemers vormen een netwerk en krijgen gereedschappen aangereikt om ervaringen uit te wisselen gericht op de realisatie van duurzame innovatie. Zo kunnen ze inspelen op de transitie naar een klimaatneutrale, circulaire en inclusieve economie.

Dat klinkt veelbelovend, maar hoe kunnen de plannen en voornemens concreet worden gemaakt? "Tijdens het project werden wij ons bewust van ons energieverbruik, zijn we kritisch gaan kijken naar ons wagenpark en hebben we bijvoorbeeld ons papiergebruik onder de loep genomen", zegt Kool, als hij terugkijkt op zijn deelname aan het Koploperproject.

Duurzaamheidsprofiel

Een van de belangrijkste punten was volgens hem de nulmeting en de formulering van een duurzaamheidsprofiel door een externe deskundige. "Dat drukte ons met de neus op de feiten waardoor alles tastbaarder werd. Ook leverde het een frisse kijk op onze eigen organisatie op. Niet alleen inspireerden de deelnemers elkaar tijdens de bijeenkomsten, ook stimuleerden we elkaar om duurzame veranderingen met een structurele aanpak daadwerkelijk door de te voeren."

Elk Koploperproject is in de eerste plaats gericht op mkb-ondernemingen in een bepaalde gemeente of regio. Naast bedrijven doen regelmatig andere organisaties mee, zoals lokale overheden, scholen, zorginstellingen en woningcorporaties. Doordat de deelnemers uit verschillende sectoren komen, is een open en onbevangen kennisuitwisseling mogelijk, terwijl onderlinge zakelijke relaties worden gestimuleerd. 

Koplopersymposium

Een Koploperproject duurt ongeveer een klein jaar. In die periode komen de deelnemers verschillende keren bij elkaar en delen zij hun kennis en ervaringen. Als afsluiting is er een Koplopersymposium. Daar presenteren de deelnemers aan het project concrete resultaten en brengen ze andere bedrijven en organisaties op ideeën. "Afgelopen jaar liep het een beetje anders, want door de maatregelen rond de corona-pandemie moest het programma worden aangepast. Daarom zijn we nog niet aan de afronding toegekomen. Maar tot nu toe was het de investering al meer dan waard", vindt Kool.

Naast de nulmeting bij de start van het project die Kool noemt, leverde het project tal van andere tastbare resultaten op. Zo verschafte het bijvoorbeeld inzicht in de betekenis van maatschappelijk verantwoord ondernemen voor zijn organisatie. "Ook keken we nog eens kritisch naar onze milieuprestaties en namen we de CO2-footprint onder de loep."

Hoewel de groep waaraan Kool deelnam divers was samengesteld, leverden de bijeenkomsten ook voor hem de nodige inspiratie op. "Wij waren het enige accountantskantoor. Toch hoorden we van de andere deelnemers praktische tips voor verduurzaming van de bedrijfsvoering en kregen we ideeën voor innovatie van product- en dienstverlening. Ook maakten we een actieplan voor duurzaam ondernemen."

Wat leverde dat op? Kool: "Nu maken we bewustere keuzes bij onze inkoop en investeringen, hebben we kostenbesparingen doorgevoerd op onder meer energie, afvalverwerking en mobiliteit. Dat zijn natuurlijk elementen die je ook zelf kunt bedenken, maar door het Koploperproject bespraken de deelnemers hun ervaringen ook met hun medewerkers. In veel gevallen gingen die op hun beurt weer nadenken over duurzaamheid in hun thuissituatie. Dat geldt ook voor klanten, zakenpartners en toeleveranciers. Op die manier werkt het Koploperproject als een olievlek en is de impact groot."

Toekomstbestendig ondernemen

Verantwoord omgaan met ons milieu en dat van volgende generaties is belangrijk, maar toekomstbestendig ondernemen gaat verder, vindt Erik-Jan Kreuze, partner bij Afier. "Duurzaam ondernemen is meerwaarde creëren voor mens, milieu en bedrijf. Als het om sociaal ondernemen gaat, kijken we bijvoorbeeld naar werkomstandigheden, maatschappelijke betrokkenheid en ethisch gedrag. Dat waren voor ons belangrijke pijlers toen we ons kantoor oprichtten en daar hechten we nog steeds aan. We zien het als een onmisbare operationele voorwaarde om optimaal te kunnen functioneren."

Dat veel ondernemers onder druk van de huidige omstandigheden vooral proberen te overleven of juist de extra drukte trachten het hoofd te bieden, begrijpen Kool en Kreuze. Volgens hen mag dat echter geen belemmering zijn om na te denken over de maatregelen die accountantskantoren kunnen nemen om duurzaam en maatschappelijk verantwoord te ondernemen. Kreuze: “Klanten worden kritischer en verwachten dat bedrijven en organisaties aandacht besteden aan duurzaamheidsaspecten. Ook de overheid zal op dit vlak steeds verdergaande eisen stellen aan de wijze waarop ondernemers ondernemen.”

Duurzaam en maatschappelijk ondernemen kan ook fiscaal aantrekkelijk zijn, benadrukt Kool. "Subsidieregelingen en belastingvoordelen zijn steeds vaker gebaseerd op de activiteiten die een organisatie op dit vlak onderneemt. Dat blijkt ook in de discussie rond de hervorming van het belastingstelsel. Tegelijk zien we dat jaarrekeningen niet alleen een overzicht van de cijfers bevatten, maar dat er moet worden beschreven wat er wordt gedaan als het gaat om duurzaamheid en maatschappelijke betrokkenheid. Denk bijvoorbeeld aan de BVm, de nieuwe status voor Nederlandse bedrijven die ondernemen met een sociaal of maatschappelijk doel."

Landelijke navolging

Koploperprojecten zoals die waar Kool aan heeft deelgenomen, zijn niet nieuw. Ruim elf jaar geleden werd het eerste project georganiseerd. Sinds die tijd deden al meer dan vierhonderd bedrijven en andere organisaties mee in vijfenveertig verschillende projecten. Vooral in de drie noordelijke provincies is het enthousiasme groot. Inmiddels krijgt het initiatief landelijk navolging. Daarmee groeit het netwerk van ondernemers die duurzaam en maatschappelijk verantwoord ondernemen tastbaar willen maken.

Accountantskantoren kunnen volgens Kool en Kreuze bij deze ontwikkeling een sleutelpositie innemen. "Natuurlijk kun je binnen je eigen werkomgeving het nodige doen, maar onze sector heeft bij uitstek de mogelijkheid om andere ondernemers en organisaties te stimuleren. Als je kunt bereiken dat je klanten concrete stappen zetten waar het gaat om duurzaam en maatschappelijk verantwoord ondernemen, is het resultaat immers veel groter. Onze branche kan het voortouw nemen door deel te nemen aan Koploperprojecten of die te initiëren, want wie wil er nu niet in de kopgroep rijden?"