Gen Z: aantrekken en behouden

Momenteel werken er maar liefst vier generaties tegelijk op de werkvloer¹.  En de verschillen zijn op bepaalde vlakken groot. Om de nieuwe jongere generatie aan te trekken en binnen boord te houden, is het van belang je in hen te verdiepen. Wat drijft hen, wat verwachten ze, wat zijn hun wensen en wat ligt daaraan ten grondslag?

Opgroeien in een onzekere wereld

Psychische klachten komen verhoudingsgewijs meer voor bij deze generatie dan bij andere generaties. In een wereld waar alles mogelijk is, lijkt dit een contradictie. Waar komt dit dan vandaan?

• Social media zorgen niet alleen voor verbondenheid, maar ook voor stress. Dezer dagen worden gebruikers van social media constant geconfronteerd met ideaalbeelden en ‘perfecte levens’. Continu in beeld krijgen hoe leeftijdgenoten, of zelfs jongere mensen, hun miljoenenondernemingen runnen vanuit hun vakantiehuizen, terwijl ze tijd hebben om te reizen, naar (dure) restaurants en clubs te gaan en magischerwijs ook nog afgetraind zijn, levert een druk op voor mensen die denken zich hieraan te moeten liëren. En weet: de beelden die zij te zien krijgen, hebben niks te maken met overuren werken voor een werkgever.
• Tevens heeft de coronaperiode een wissel getrokken op veel jongeren in een belangrijke tijd van hun ontwikkeling, waarin persoonlijk contact van groot belang is. In plaats van sociale banden op te bouwen, hebben zij op hun studentenkamer content gezien van enerzijds ideaalbeelden van anderen en anderzijds complottheorieën over de internationale crisis die gaande was. Wantrouwen in de politiek en de gevestigde orde is daarmee gegroeid. Neem bijvoorbeeld de studieschuld die rentevrij zou zijn en niet in acht zou worden genomen bij het aangaan van een hypotheek. De studenten die geen beurs kregen, maar een lening moesten afsluiten (het ‘nieuwe stelsel’), hebben geen zicht op het kopen van een woning. Deze situatie wordt verslechterd door de schrijnende huizenmarkt waarin koopprijzen door het plafond gaan.
• Ook spelen andere ontwikkelingen een rol bij de onzekerheid van Gen Z. Denk aan de oorlogen in Oekraïne en de Gazastrook, waarbij regelmatig gesproken wordt over een dreiging van een Derde Wereldoorlog. Ook de verschuiving van de gevestigde wereldmachten zorgt voor extra spanning. Denk aan de zorgen in Amerika en de snelle opmars van China in de wereldeconomie.

Arbeidsethos

Deze nieuwe generatie medewerkers, de befaamde Gen Z, heeft een heel andere kijk op de arbeidsmarkt en werk in het algemeen. Wat het meest opvalt, is dat zij veel meer waarde hechten aan vrijheid, gelijkheid, waarde toevoegen aan de maatschappij, duurzaam en circulair bezig zijn en snel carrière maken. De indruk dat dit met hun arbeidsethos, of juist het gebrek eraan, te maken heeft, is niet onherkenbaar, maar wel onterecht. 

Wat vinden zij belangrijk?

De nieuwe generatie is opgegroeid in een digitaal tijdperk en is de eerste generatie die zich geen leven zonder internet kan voorstellen. Zij hebben altijd toegang gehad tot de laatste informatie en digitale ontwikkelingen en weten deze sneller te vinden dan de eerdere generaties. Met digitalisering komt internationalisering om de hoek kijken, waardoor iedereen zicht krijgt op wat anderen doen en welke mogelijkheden er bestaan. In dat beeld komt tegenwoordig geen negen-tot-vijf-kantoorbaan meer voor, maar werken waar en wanneer je wilt. 

Naast die flexibiliteit speelt gelijkheid, ongeacht sekse, leeftijd, religie, ras en zelfs anciënniteit, een grote rol bij deze nieuwe generatie. Overwerken als jongere generatie, meer uren maken dan je oudere collega’s, is voor hen daarom geen vanzelfsprekendheid meer. In 2022 gaf ruim 60% van de hoger opgeleide studenten aan 32-urige werkweken te willen hebben, omdat de 5-daagse werkweek achterhaald is².  Binnen de ‘traditionele’ accountantskantoren kan in overleg misschien een vaste dag vanuit huis gewerkt worden, is ten minste 40 uur de norm en wordt overwerk als normaal beschouwd. 

Gen Z groeit niet alleen op met dit beeld van leven, maar kent ook de onderzoeken die dit onderbouwen. Denk aan de vierdaagse werkweek waarbij de productiviteit zelfs licht stijgt, terwijl de omzet van het bedrijf met 35% stijgt³.  Het gaat daar niet enkel om acht uur meer vrije tijd, maar ook wel degelijk om de output die men levert.

Ten slotte zijn ook vrijheid en flexibiliteit in arbeidsvoorwaarden belangrijk bij het aantrekken van deze potentiële werknemers. Strenge kledingvoorschriften of het opbouwen van een studieschuld waardoor zij ‘vastzitten’ aan hun werkgever past niet meer echt in hun levensbeeld.

Ov Business Cards, fietsen van de zaak en mobiliteitsbudgetten zijn belangrijk. Hoewel zij liever de mogelijkheid hebben om vanuit hun eigen (vakantie)huis te kunnen werken, wordt er toch verwacht dat op de eerste dag een leaseauto klaarstaat. Hoewel dit door werkgevers als paradoxaal beschouwd kan worden, heeft dit alles te maken met de vrijheid waar jonge medewerkers naar op zoek zijn. Werk is slechts een onderdeel van hun leven in plaats van andersom. 

Verwachtingen van het werk

De nieuwe generatie wil uitgedaagd worden en een helder carrièrepad hebben. Zij willen fysiek en mentaal niet te lang op dezelfde plek blijven zitten. Dat houdt dus ook in dat zij gevarieerd werk willen, wat ze zo goed en snel mogelijk af willen ronden. Aan arbeidsethos geen gebrek, wellicht aan uitdaging en vrijheid wel. Gen Z zoekt, en vindt meestal, manieren om werk zo efficiënt en effectief mogelijk te doen; hen daarin faciliteren is van belang.

De wereld is kleiner geworden met drie-urige vluchten naar Zuid-Spanje voor 70 euro. ‘Thuiswerken’ is een relatief begrip, wat eerder ‘niet-op-kantoor-werken’ inhoudt. Wat doet het er immers toe of iemand zijn of haar werk verricht in Nederland of aan de Costa del Sol? Uiteraard zal dat met het tijdsverschil op Curaçao een andere discussie zijn, maar ook die wordt graag aangegaan. Vergeet ook niet dat elke generatie andere verwachtingen heeft van het leven en de rol van werk daarin en dat de millennials in hun tijd ook stof hebben doen opwaaien!

Wat kunt u bieden?

Bied deze generatie de vrijheid en flexibiliteit die ze verwachten. Durf je te onderscheiden met flexibele werkuren en -plekken, onbeperkte vakantiedagen, een vrij inzetbaar mobiliteitsbudget en betrek hen bij de werkzaamheden. Kijk zelf wat er gebeurt. Geef ze de ruimte en vrijheid in tijd en werkplek en geef ze vervolgens 40 uur aan werk, met de kanttekening dat het in 32 uur mag. De kans is groot dat het zelfs nog eerder op je bureau ligt.

Durf te veranderen!

De uitdaging voor accountantskantoren is dus eigenlijk duidelijk: durf het gesprek aan te gaan en een stap in de richting te zetten van de mensen die je binnen wilt halen. Laat het daarnaast ook duidelijk zijn dat flexibiliteit en vrijheid niet alleen belangrijk zijn voor de nieuwste generatie op de arbeidsmarkt. Ook huidige medewerkers zullen niet snel klagen over deze ontwikkelingen.

Bram Mookhoek
HR-Consultant SRA

Voetnoten
1 Presentatie Emma Agricola, SRA ALV 2023
2 Wolde, 2022
3 ANP, 2023