Profiel toekomstige accountant kan niet zonder certificerende bevoegdheid
SRA heeft in een onderbouwde position paper gereageerd op de voorstellen van het Kernteam Herijking beroepsprofiel en de concept Ontwerpverordening op de Beroepsprofielen. Als vertegenwoordiger van bijna 4.000 openbaar accountants (48% van alle AA's en 34% van alle RA's ingeschreven als openbaar accountant in het NBA-register) en bijna 400 accountantskantoren is SRA teleurgesteld in de conceptvoorstellen.

'Om het mooiste beroep van de wereld te kunnen behouden, vraagt herijking van het beroepsprofiel niet om aanpassing van bestaande kaders. Het vraagt om toekomstvisie en om fundamentele keuzes die daadwerkelijk zorgdragen voor toename van toekomstbestendigheid, studeerbaarheid en aantrekkelijkheid van het beroep’, zegt Diana Clement, voorzitter van SRA. ‘Die open mindset verwacht ik van alle betrokken partijen. Want het moet echt anders, zonder daarbij concessies te doen aan de kwaliteit van onze toekomstige professionals'.
Geen concessies aan kwaliteit
'Eerste stap is daarom om de toegevoegde waarde van de toekomstige professional en de kernkwaliteiten die daarbij horen te definiëren. Wanneer we kwaliteit in het beroep en de sector centraal stellen en het lerend vermogen willen aanjagen, moeten we ons afvragen wat de toekomstige accountant en professional in spe nodig heeft om die waarde in elke rol daadwerkelijk te kunnen leveren. Wanneer we die fundamentele vraag beantwoorden, moeten we wegblijven van allerlei mogelijke beren op de weg en aannames over bijvoorbeeld voldoende praktijkuren die een aankomend accountant wel of niet zou kunnen maken. We staan toch voor ons vak?'
Vraag en aanbod
Wanneer we dan ook vanuit bredere context, economisch en maatschappelijk perspectief en op basis van trends en cijfers naar de markt en de verschillende werkvelden van de accountant kijken, dan zien we bijvoorbeeld
- een toenemende vraag en behoefte naar vormen van betrouwbaarheid en assurance bij alle typen ondernemingen en hun stakeholders – al dan niet ingegeven door nieuwe of aangepaste wet- en regelgeving, technologische of maatschappelijke ontwikkelingen;
- een afname van de beroepsbevolking tot 2040 en een oplopend tekort aan accountants; en
- problemen die ontstaan door uittreding van de generaties met certificerende bevoegdheid bij kantoren, waardoor vraag en aanbod dermate uit elkaar zullen lopen dat de toegang tot volwaardige en betaalbare accountants nog meer in gevaar komt.
Onschatbare waarde
Overall moeten we concluderen dat de behoefte aan en waarde / relevantie van de ‘certificerende accountant’ de komende jaren alleen maar zal stijgen. Daarom vinden we het belangrijk dat het werk- en denkniveau en de controlevaardigheden die horen bij de certificerende bevoegdheid, noodzakelijk onderdeel zijn van het DNA van de accountant. Dat fundament is van onschatbare waarde voor de gereedschapskist en bij alle werkzaamheden en rollen die de toekomstige startbevoegde accountant op zich neemt.
Ledenpeiling: Ruime meerderheid voor behoud certificerende bevoegdheid voor de toekomstige accountant
Deze conclusie wordt ondersteund door de uitslag van de ledenpeiling onder SRA-kantoren.
Tot op heden heeft SRA in haar standpunten gewezen op de waarde van (het werk- en denkniveau van) de certificerende bevoegdheid die accountants in staat stelt om ondernemers en ondernemingen bij te staan: vanuit kwaliteit duurzaam bijdragen aan succesvol ondernemerschap, het vertrouwen van het maatschappelijk verkeer en het waarborgen van de kwaliteit van (niet-)financiële informatie over alle typen ondernemingen, organisaties en instellingen.
Gezien het enorme belang van deze fundamentele keuze hebben we de stelling nogmaals willen toetsen bij onze achterban: werkgevers van meer dan 4000 openbaar accountants.
De enquête is uitgezet op maandag 17 februari 12.00 uur en liep tot woensdag 19 februari 23.59 uur. Doelgroep: vennoten en directeuren accountancy.
We stelden de volgende vraag: Wat vind jij belangrijk voor jouw kantoor over zo'n 10-15 jaar: behoud van toegevoegde waarde en certificerende bevoegdheid na de basisopleiding voor de toekomstige accountant? Moet SRA vasthouden aan het standpunt of niet?
Een ruime meerderheid van 65%, vertegenwoordigers van professionals bij meer dan 250 SRA-kantoren, gaf aan te willen vasthouden aan het behoud van de toegevoegde waarde en de certificerende bevoegdheid voor de toekomstige accountant. Van de respondenten is 53% AA en 47% RA.
Hoogstaand niveau aan basiskennis
Dat betekent overigens niet dat we denken dat alle professionals in spe moeten en zullen kiezen voor werk in het wettelijke controledomein. Verre van dat. Wel hebben we goedopgeleide generalisten met een hoogstaand niveau aan basiskennis nodig. De NV COS, de belangrijkste wet- en regelgeving van de accountant, maakt immers geen onderscheid tussen taken van de professional of tussen wettelijke en niet-wettelijke controles. De toekomstige professional moet altijd kunnen meebewegen met de brede conjunctuur van de markt en maatschappij, ongeacht het werkveld waarin wordt geopereerd.
Van bevoegd naar bekwaam
Deze startbevoegde accountant bekwaamt zich vervolgens als professional, ook via permanente educatie, in de accountantspraktijk verder. Binnen het stelsel van kwaliteitsbeheersing ligt vervolgens besloten welke rol de accountant vervult, binnen welk werkveld de accountant actief is en welke opdracht de accountant kan uitvoeren. Diana: 'Dat betekent dat maatwerk in de ontwikkeling van de accountant echt in de praktijk zal plaatsvinden. Pas wanneer de professional zich binnen de praktijkomgeving vanuit affiniteit met het domein voldoende heeft bekwaamd in de wettelijke controle, wordt de accountant op voordracht van en namens de accountantsorganisatie ingeschreven in het AFM-register'.
SRA is niet de enige partij die zich sterk maakt voor de certificerende bevoegdheid van de startbevoegde accountant. Samen met de NBA Commissie MKB en Novaa (verenigd in het Platform MKB) is een gezamenlijke agenda opgesteld, waarin onder andere wordt gesteld dat de drie partijen streven naar één enkel beroepsprofiel voor een certificeringsbevoegde accountant (tot niveau OOB).
Ook MKB Nederland heeft bij het Kernteam Herijking beroepsprofiel aangegeven de standpunten van de Commissie MKB, Novaa en SRA te ondersteunen.
Proces
Het Kernteam Herijking Beroepsprofiel gaat nu aan de slag met het verwerken van alle feedback op de Concept Ontwerpverordening. Daarna gaat de herijkte verordening ter goedkeuring naar het NBA-bestuur. Medio april wordt de Verordening gepubliceerd, waarna NBA-leden nog vier weken de tijd hebben om via het formele consultatieproces te reageren op de consultatievragen.
Op 2 juni aanstaande wordt de geamendeerde verordening gepubliceerd en op 16 juni a.s. wordt de verordening ter stemming gebracht op de ledenvergadering van de NBA.
Meer lezen?
- Management samenvatting (Brief aan Kernteam en In het kort) (SRA, 3 maart 2025)
- SRA Position paper Consultatie Concept Ontwerpverordening op de Beroepsprofielen (SRA)
- Concept Ontwerpverordening op de beroepsprofielen 2025 (NBA, 29 januari 2025)
- In balans met de toekomst: toelichting herijking Verordening op de beroepsprofielen (NBA, januari 2025)